มองไกลไม่ชัด สายตาสั้นหรือยาว?
ใครมีอาการมองไกลไม่ชัด เห็นเป็นภาพมัวๆ ฟุ้งๆ ต้องมองอยู่สักพักถึงจะชัด บางครั้งก็มีอาการปวดตาด้วย หรือบางทีก็มีอาการแพ้แสง หรือ ถ้าเจอแสงจ้ามากๆ ตาจะพร่าไปหลายวินาที พร้อมกับเงาแสงสีแดงๆ ที่ต้องรอนานเป็นนาทีกว่าจะจางหายไป อาการเหล่านี้คืออาการของ “สายตาสั้น” หรือ “สายตาสั้นเทียม” ซึ่งทั้งสองอย่างนี้เกิดจากสาเหตุที่แตกต่างกัน
สายตาสั้น
อาการของสายตาสั้น คือ มองไกลไม่ชัด มองใกล้ชัดปกติ ซึ่งเป็นอาการที่พบได้โดยทั่วไปของผู้ที่มีภาวะสายตาสั้น
สาเหตุของสายตาสั้น เกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งมาจากกรรมพันธุ์ หรือ เกิดจากจากกระบอกตาสั้นมาตั้งแต่ตอนเด็ก หรือเกิดจากพฤติกรรมการใช้สายตาในระยะใกล้ที่กระตุ้นให้เกิดการเพ่ง ในชีวิตประจำวัน เป็นเวลานานๆ เช่น อ่านหนังสือ ทำงานหน้าคอม การจ้อง tablet หรือมือถือเป็นเวลานาน กิจกรรมเหล่านี้ล้วนเป็นสาเหตุของสายตาสั้นทั้งนั้น
สายตาสั้น ในทางการแพทย์เราจะมีศัพท์เรียกอีกอย่างว่า การหักเหแสงที่ผิดปกติ ซึ่งเกิดจากกระจกตา หรือเลนส์ตาที่ทำให้ภาพที่เข้ามาสู่ดวงตานั้นถูกหักเห ทำให้ส่งภาพที่เรามองไปไม่ถึงจุดรับภาพบนจอประสาทตา ทำให้เห็นภาพไม่ชัด
อาการของสายตาสั้นเทียม จะมีอาการคล้ายกับสายตาสั้น คือมองไกลไม่ชัด บางคนมีอาการปวดตา หรือบางครั้งอาจมีอาการคลื่นไส้ร่วมด้วย ซึ่งเป็นอาการที่พบได้ ในคนที่ใช้สายตามองระยะใกล้เป็นระยะเวลานานๆ หรือจดจ่ออยู่กับงานในระยะใกล้เป็นประจำ
สาเหตุของสายตาสั้นเทียม เกิดจากกล้ามเนื้อ Ciliary Body ซึ่งทำหน้าที่ในการเพ่งมองสิ่งที่อยู่ใกล้ มีการทำงานมากเกินไป ทำให้กล้ามเนื้อ Ciliary Body เกร็งค้าง เมื่อกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ในการเพ่งมองเกร็งค้าง ก็ทำให้เกิดอาการเพ่งค้างนั่นเอง
โดยปกติมนุษย์จะสามารถมองเห็นชัดได้ทั้งระยะไกล และระยะใกล้ เพราะการทำงานของกล้ามเนื้อ Ciliary Body นี้ กล้ามเนื้อมัดนี้จะทำหน้าที่คล้ายนิ้วมือ ที่ดึงม่านตาให้เปิดกว้างขึ้นตามขนาดเลนส์แก้วตา เลนส์แก้วตาจะพองขึ้นและหักเหแสงตามระยะวัตถุที่เรามอง เพื่อนำส่งภาพไปที่จุดรับภาพบนจอประสาทตา ในขณะที่เรามองระยะไกลกล้ามเนื้อมัดนี้จะคลายตัว เพราะเลนส์แก้วตาจะไม่พองตัว และเมื่อเรามองระยะใกล้กล้ามเนื้อมัดนี้จะหดเกร็งตัว เพราะเลนส์แก้วตาพองตัวมากขึ้น เพื่อเพิ่มกำลังในการเพ่งมองระยะใกล้ เกิดภาวะสายตาสั้นที่ทำให้มองใกล้ได้ชัดเจน ดังนั้นเมื่อเรามองใกล้เป็นเวลานาน จดจ่อกับระยะใกล้เป็นเวลานาน กล้ามเนื้อมัดนี้ก็จะหดเกร็งเป็นเวลานาน และเกิดภาวะสายตาสั้นค้างอยู่นาน เช่นกัน เมื่อเราเปลี่ยนโฟกัสไปมองระยะไกลจึงยังอยู่ในภาวะสายตาสั้น ทำให้มองไกลไม่ชัด ซึ่งมักเป็นในช่วงเวลาหนึ่ง แล้วเมื่อกล้ามเนื้อมัดนี้ค่อยๆคลายตัว สายตาก็จะกลับมาเป็นปกติ และมองไกลชัด เหมือนเดิม
ในทางการแพทย์จึงเรียกภาวะนี้ว่า สายตาสั้นเทียม นั่นเอง แต่หากว่าเราไม่ได้พักสายตาด้วยการมองไกลเลย ก็อาจส่งผลให้เกิดอาการสายตาสั้นถาวรได้
การรักษา สายตาสั้นเทียม
1. หลังการทำงานใช้คอมพิวเตอร์หรือสมาร์ทโฟนในระยะใกล้เป็นเวลาต่อเนื่องนานเกิน 30 นาที ควรพักสายตาเป็นเวลา 5 นาที ด้วยการมองไกล ๆ สำหรับในเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี ไม่แนะนำให้ใช้อุปกรณ์จำพวกสมาร์ทโฟน หรือคอมพิวเตอร์เลย และในเด็กที่มีอายุมากกว่า 2 ปี ไม่ควรใช้มากกว่า 2 ชั่วโมงต่อวัน
2. บุคคลที่อ่านหนังสือ หรือใช้โทรศัพท์สมาร์ทโฟน ในที่แสงสว่างน้อย หรืออ่านในที่มืด วิธีการแก้ไขคือ ควรพักสายตาโดยให้มองออกไปไกลๆ หรือหลับตาเป็นระยะ
3. นอกจากนี้กลุ่มบุคคลที่มีสายตายาวแต่กำเนิด ตั้งแต่อายุ 30 ปีขึ้นไป และในบุคคลที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไปจะพบภาวะสายตาสั้นเทียมได้บ่อย ในกลุ่มบุคคลนี้การแก้ไข คือ การใช้แว่นสายตาเพื่ออ่านหนังสือ
4. ควรมีการพักสายตาเป็นระยะ เมื่อต้องใช้สายตาระยะใกล้ เพื่อให้กล้ามเนื้อที่ใช้เพ่งนั้นคลายตัวลง อาจจะเลือกใช้สูตร 20/20/20 คือใช้สายตาเพ่ง 20 วินาที มองไกล 20 ฟุต เป็นเวลา 20 วินาที หรือ อาจจะพักสายตา 1 นาที ทุกครึ่งชั่วโมง หรือใช้สายตา 1 ชั่วโมง แล้วพักสายตา 5-10 นาทีก็ได้เพื่อไม่ให้เกิดการเพ่งค้าง
สายตายาว
อาการของสายตายาว คือมองใกล้ไม่ชัด แต่มองเห็นภาพในระยะไกลๆได้ชัดเจนปกติ หรือหากมีสายตายาวมากๆ ในบางคนอาจมองเห็นภาพไม่ชัดทั้งในระยะใกล้ และระยะไกล ในบางคน ปวดศีรษะ ปวดตา จำเป็นต้องหรี่ตา หรือตาล้าง่าย เนื่องจากต้องทำงานในระยะใกล้
สาเหตุของสายตายาว เกิดจากการที่กระจกตามีความโค้งน้อยจนเกินไป หรือกระบอกตามีขนาดสั้นจนเกินไป ทำให้เมื่อแสงเข้าสู่ดวงตา การหักเหของแสงจึงน้อยลง ส่งผลให้จุดรวมแสงตกกระทบที่ด้านหลังจอประสาทตา วัตถุในระยะใกล้จึงมองเห็นเบลอกว่าวัตถุระยะไกลๆ โดยส่วนใหญ่แล้ว มักเกิดจากลักษณะทางพันธุกรรม หากมีบุคคลในครอบครัวประสบกับปัญหาสายตายาว ก็มีโอกาสที่คุณจะมีปัญหาสายตายาวด้วยเช่นเดียวกันๆ
ในทางการแพทย์ สายตายาว ในทางการแพทย์เราจะมีศัพท์เรียกอีกอย่างว่า การหักเหแสงที่ผิดปกติ ซึ่งเกิดจากกระจกตา หรือเลนส์ตาที่ทำให้ภาพที่เข้ามาสู่ดวงตานั้นถูกหักเห ทำให้ส่งภาพที่เรามองเลยไปไกลกว่าจุดรับภาพบนจอประสาทตา ทำให้เห็นภาพไม่ชัด "สายตายาว" มักจะเป็นชื่อที่คนโดยส่วนใหญ่ หมายถึง อาการมองใกล้ไม่ชัดในผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป ซึ่งจริงๆแล้วเรียกว่าอาการ "สายตายาวตามอายุ (Presbyopia)" แต่ถ้าหากผู้มีสายตายาวตั้งแต่เป็นตั้งแต่เด็ก หรือแรกเกิด จะเรียกว่า "สายตายาวโดยกำเนิด (Farsightedness)"
ดังนั้น หากใครสงสัยว่า "มองไกลไม่ชัด สายตาสั้น หรือยาว??" คำตอบคือ มีความเป็นไปได้ทั้งสายตาสั้น หรือ สายตายาว แต่ลองสังเกตุเวลามองใกล้ หากมองใกล้เห็นชัดมีความเป็นไปได้สูงที่จะเป็นสายตาสั้น แต่หากว่ามองใกล้แล้วเห็นไม่ชัด มีความเป็นได้ว่าจะเป็นสายตายาว
ขอขอบคุณข้อมูล จาก
https://www.samitivejchinatown.com/th/health-article/eye-strain
https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/pseudomyopia/
ขอขอบคุณรูปภาพ จาก
https://byjus.com/physics/myopia/